
Abanya-Palestina bo mu Ntara ya Gaza bahangayikishijwe n’ibura ry’ibiribwa mu gihe cy’ukwezi gutagatifu kwa Ramadan, nyuma y’uko Isiraheli ifunze imfashanyo zose zikenewe, ibi bikaba byakurikiye ukwanga kwa Hamas kongera igihe cy’agahenge, cyari cyarangiye ku wa Gatandatu. Ibi byatumye abaturage ba Gaza bibaza uko bazabasha kwihanganira inzara n’ibindi bibazo by’ubuzima mu gihe cy’igisibo cya Ramadan.
Ku itariki ya 7 Ukwakira 2023, umutwe wa Hamas wagabye igitero gikomeye ku butaka bwa Isiraheli, gihitana abantu bagera ku 1,200, abandi basaga 240 bafatwa bugwate. Ibi byatumye Isiraheli itangiza ibitero bikomeye muri Gaza, bigamije kurandura Hamas no kugarura umutekano mu gihugu cyayo. Iyi ntambara yaje kugera ku masezerano y’agahenge k’iminsi ine, yatangiye ku wa 24 Ugushyingo 2023, hagamijwe guhererekanya imfungwa no kugeza imfashanyo ku baturage ba Gaza. Icyakora, nyuma y’uko Hamas yanze kongera igihe cy’ako gahenge, Isiraheli yafashe umwanzuro wo gufunga inzira zose z’imfashanyo, bituma abaturage ba Gaza basigara mu bwigunge.
Nk’uko byatangajwe na Minisiteri y’Ubuzima ya Palestine, kuva intambara yatangira, abantu bagera ku 15,000 bamaze guhitanwa n’ibitero bya Isiraheli, barimo abana 6,150 n’abagore 4,000. Iyi mibare yerekana ubukana bw’iyi ntambara n’ingaruka zikomeye ku baturage basivili. Ishami ry’Umuryango w’Abibumbye ryita ku buzima (OMS) ryemeje ko abarenga 20,000 bamaze kugwa muri iyi ntambara, rikaba risaba ko imirwano yahagarara byihuse kugira ngo harengerwe ubuzima bw’abasivili.
Nyuma y’uko Isiraheli ifunze inzira zose z’imfashanyo, abaturage ba Gaza bahuye n’ibura rikomeye ry’ibiribwa, imiti n’ibindi bikoresho by’ibanze. Ibi byatumye inzara ikaza umurego, cyane cyane mu gihe cy’ukwezi kwa Ramadan, aho Abayisilamu baba bakeneye ibiribwa byihariye kugira ngo bashobore kwiyiriza ubusa no gusenga. Abana n’abagore nibo bibasiwe cyane n’iki kibazo, kuko ibiribwa by’ingenzi byabaye bike cyane, ndetse n’ibigo nderabuzima bikaba bidafite ibikoresho bihagije byo kwita ku barwayi.
Mu rwego rwo kugoboka abaturage ba Gaza, ibihugu bitandukanye byohereje imfashanyo z’ubutabazi. Urugero, ku itariki ya 7 Ugushyingo 2024, Guverinoma y’u Rwanda ku bufatanye n’Ubwami bwa Hashemite bwa Jordanie, yohereje toni zirenga 19 z’ibiribwa birimo ibyongewe intungamubiri ku bana, ndetse n’imiti itandukanye. Iyi mfashanyo yagejejwe ku baturage ba Gaza hagamijwe kugabanya ubukana bw’ibura ry’ibiribwa n’ibindi bikoresho by’ibanze.
Amasezerano y’agahenge y’iminsi ine, yatangiye ku wa 24 Ugushyingo 2023, yagize uruhare mu kugabanya imirwano no gutanga umwanya wo guhererekanya imfungwa hagati ya Isiraheli na Palestine. Muri icyo gihe, Palestine yarekuye abantu 58 bo ku ruhande rwa Isiraheli, naho Isiraheli irekura 117 b’Abanya-Palestina. Icyakora, nyuma y’uko Hamas yanze kongera igihe cy’ako gahenge, imirwano yongeye kubura, bituma imfashanyo z’ubutabazi zihagarara, bikaba byaragize ingaruka zikomeye ku baturage ba Gaza.
Ibikorwa by’ubuzima muri Gaza byarahungabanye cyane kubera ibura ry’imiti n’ibikoresho by’ubuvuzi. Ibitaro byinshi byarangiritse cyangwa bikora ku kigero cyo hasi, bigatuma abarwayi batabona ubuvuzi bukwiye. By’umwihariko, abana n’abagore batwite nibo bibasiwe cyane n’iki kibazo. Ku rundi ruhande, ibikorwa by’uburezi byarahagaze, amashuri menshi yarasenyutse cyangwa agakoreshwa nk’aho kwakira impunzi, bigatuma abana batabona uburenganzira bwabo ku burezi.
Nubwo hari ibibazo bikomeye byugarije abaturage ba Gaza, hari icyizere cy’uko amahanga akomeje kwitabira gutanga imfashanyo no gusaba impande zishyamiranye guhagarika imirwano. Imiryango mpuzamahanga irimo Umuryango w’Abibumbye, OMS n’indi, ikomeje gusaba ko hagira igikorwa kugira ngo harengerwe ubuzima bw’abasivili no kugarura amahoro arambye muri aka karere.
