
Mu mwaka ushize, Urukiko rw’Ikirenga rwa Leta Zunze Ubumwe za Amerika rwafashe icyemezo cyo guhagarika gahunda zo kwakira abanyeshuri hashingiwe ku bwoko (race-based admissions) mu mashuri makuru na za kaminuza. Icyo cyemezo cyagize ingaruka zikomeye ku mibare y’ubwoko bw’abanyeshuri bemererwa kwiga muri izo kaminuza, cyane cyane ku banyeshuri b’abirabura. Muri Harvard Law School, imwe mu mashuri y’amategeko akomeye ku isi, umubare w’abanyeshuri b’abirabura batangiye mu mwaka wa mbere wagabanutse ku rugero ruteye impungenge. Iri gabanuka rifite ingaruka zigaragara, zirenze kure icyumba cy’icyigisho, zikagera ku mibereho y’abanyeshuri, umuco w’ishuri, ndetse n’imitegurire y’abanyamategeko b’ejo hazaza.
Ku ya 29 Kamena 2024, Urukiko rw’Ikirenga rwa Leta Zunze Ubumwe za Amerika rwafashe icyemezo cyo guhagarika gahunda zo kwakira abanyeshuri hashingiwe ku bwoko, kizwi nka “affirmative action”. Icyo cyemezo cyafashwe nyuma y’ibirego byatanzwe n’itsinda ry’abanyeshuri bavuga ko gahunda za kaminuza zimwe na zimwe zishyira imbere ubwoko mu kwakira abanyeshuri, bikaba ari ukubogama. Urukiko rwanzuye ko gukoresha ubwoko nk’ikintu cy’ingenzi mu kwakira abanyeshuri binyuranyije n’Itegeko Nshinga rya Amerika, bityo bigomba guhagarikwa.

Nyuma y’icyo cyemezo, Harvard Law School yahuye n’igabanuka rikomeye ry’abanyeshuri b’abirabura batangiye mu mwaka wa mbere. Mbere y’icyemezo, abanyeshuri b’abirabura bagize 14% by’abanyeshuri batangiye mu mwaka wa mbere. Nyuma y’icyemezo, uwo mubare wagabanutse ukagera kuri 6%. Iri gabanuka ryateye impungenge mu muryango wa Harvard, ndetse no mu mashuri makuru na za kaminuza zindi, ku bijyanye n’ubwiza n’ubusumbane mu burezi.
Igabanuka ry’abanyeshuri b’abirabura rifite ingaruka zitandukanye ku banyeshuri ubwabo. Abanyeshuri b’abirabura bashobora kumva ko badahagarariwe bihagije mu ishuri, bikaba byabatera kumva batishimiye cyangwa batari mu mwanya wabo. Ibi bishobora kugira ingaruka ku myigire yabo, ndetse no ku mibereho yabo muri rusange. Ubushakashatsi bugaragaza ko abanyeshuri bumva bahagarariwe neza mu ishuri bagira amahirwe menshi yo gutsinda no kugira uruhare mu bikorwa by’ishuri.
Uretse ingaruka ku banyeshuri ku giti cyabo, igabanuka ry’abanyeshuri b’abirabura rifite ingaruka ku muryango w’ishuri muri rusange. Ubwiza bw’uburezi muri kaminuza bugenwa n’uburyo abanyeshuri batandukanye mu mico, ibitekerezo, n’uburambe. Iyo habuze ubwo butandukanye, imyigire irahungabana, ndetse n’ubushobozi bwo gutegura abanyamategeko bazi gukorana n’abantu batandukanye bugabanuka.
Ingaruka z’igabanuka ry’abanyeshuri b’abirabura muri Harvard Law School zirenze imbibi z’ishuri ubwaryo. Abanyamategeko b’ejo hazaza bazagira uruhare mu miyoborere y’igihugu, mu butabera, no mu zindi nzego z’ingenzi. Iyo hatabayeho ihagararirwa ry’abantu b’ubwoko butandukanye mu mashuri y’amategeko, bishobora gutuma habaho ubusumbane mu nzego zifata ibyemezo, bigira ingaruka ku muryango mugari.
Mu guhangana n’izi ngaruka, Harvard Law School, kimwe n’andi mashuri makuru na za kaminuza, irimo gushaka uburyo bwo kongera ihagararirwa ry’abanyeshuri b’abirabura n’abandi bakomoka mu bwoko butandukanye. Ibi birimo kongera ibikorwa byo kumenyekanisha ishuri mu miryango itandukanye, gutanga ubufasha mu kwitegura ibizamini by’akazi, no gushyiraho gahunda zifasha abanyeshuri b’abirabura kumva bishimiye kandi bashyigikiwe mu ishuri.
Igabanuka ry’abanyeshuri b’abirabura muri Harvard Law School nyuma y’icyemezo cy’Urukiko rw’Ikirenga cyo guhagarika gahunda zo kwakira abanyeshuri hashingiwe ku bwoko ni ikibazo gikomeye gifite ingaruka zirenze icyumba cy’icyigisho. Ni ngombwa ko amashuri makuru na za kaminuza bifata ingamba zo gukomeza guteza imbere ubwiza n’ubusumbane mu burezi, kugira ngo habeho ihagararirwa ry’abantu bose mu nzego zose z