Nyuma y’itangazo ryatanzwe na Gen Muhoozi Kainerugaba, Umugaba Mukuru w’Ingabo za Uganda akaba n’Umujyanama Mukuru wa Perezida Museveni mu bijyanye n’Ibikorwa byihariye, Leta Zunze Ubumwe za Amerika zongeye gutanga inkunga yose ya HIV/AIDS ku Kigo cy’Ubushakashatsi n’Ubuvuzi (JCRC) cya Uganda.
Iyi nkunga yasubukuwe nyuma yo kubona amakuru atanzwe na Ambasaderi Adonia Ayebare, uhagarariye Uganda mu Muryango w’Abibumbye. Gen Kainerugaba yatangaje ibi abinyujije kuri Twitter ye, ashimira abayobozi batandukanye barimo na Donald Trump ku mwanzuro wafashwe wo gusubukura inkunga.
Uyu mwanzuro ufite ingaruka zikomeye ku rwego rw’ubuzima muri Uganda, aho JCRC isanzwe ifasha abarwayi ba SIDA binyuze mu bushakashatsi n’itangwa ry’imiti igabanya ubukana bwa VIH. Muri iyi nkuru, turasesengura iby’uyu mwanzuro, impamvu waje, n’ingaruka zawo ku bukangurambaga bwo kurwanya SIDA muri Uganda.
Mu minsi ishize, Leta Zunze Ubumwe za Amerika zari zahagaritse inkunga yari igenerwa Uganda binyuze mu Kigo cya JCRC. Nubwo impamvu y’iyo myanzuro itatangajwe mu buryo burambuye, hari amakuru yavugaga ko ishingiye ku ngingo zijyanye n’imiyoborere n’uburenganzira bwa muntu.
Nyuma y’uko inkunga ihagaritswe, yatangaje ko yaganiriye na Ambasaderi Adonia Ayebare, wemeje ko nyuma y’ubutumwa bwe kuri Twitter, Leta Zunze Ubumwe za Amerika zasubukuye inkunga yose ya HIV/AIDS ku Kigo cya JCRC.
Yagize ati:
“Namaze kumenya amakuru aturutse kuri Ambasaderi @adoniaayebare ko guverinoma ya Amerika yongeye gusubukura inkunga ya HIV/AIDS ku Kigo cya JCRC nyuma y’ubutumwa bwanjye kuri Twitter.”
Gen Muhoozi Kainerugaba yashimiye byimazeyo uwahoze ari Perezida wa Amerika Donald Trump ku mwanzuro wafashwe, avuga ko uyu mwanzuro ari intambwe nziza mu gufasha abaturage ba Uganda.
Impamvu Inkunga Yari Yahagaritswe
Leta Zunze Ubumwe za Amerika ifite amategeko agenga inkunga igenerwa ibihugu bitandukanye, by’umwihariko ku bijyanye n’uburenganzira bwa muntu, demokarasi, n’imiyoborere myiza. Inkunga yari yahagaritswe bitewe n’impamvu zitavuzweho rumwe, ariko byagaragaraga ko hari umwuka mubi mu mubano wa Uganda na Amerika ku bijyanye n’amahame mpuzamahanga.
Icyemezo Cyo Kwasubukura Inkunga – Ingaruka Kuri Uganda
1. Kugaruka kw’inkunga y’ubuvuzi
JCRC ni ikigo gikora ubushakashatsi ku ndwara zitandukanye, ariko cyane cyane ku bwandu bwa VIH/SIDA. Kuba inkunga yongeye gutangwa bivuze ko abarwayi bari batangiye kugira impungenge ku bibazo by’imiti, bazongera kuyibona ku gihe no mu buryo buhagije.
2. Gukomeza ubufatanye bwa Uganda na Amerika mu by’ubuzima
Ubwo Gen Muhoozi Kainerugaba yaganiraga na Ambasaderi wa Amerika muri Uganda, William Popp, yashimye umubano ukomeye umaze igihe kinini hagati y’ibihugu byombi mu bijyanye n’ubuvuzi, umutekano, ubukungu, n’umuco.
3. Guhangana na VIH/SIDA muri Uganda
Uganda ni kimwe mu bihugu bifite ubwandu bwa VIH/SIDA buri hejuru mu karere k’Afurika y’Iburasirazuba. Mu myaka yashize, inkunga y’amahanga yafashije igihugu kugabanya umubare w’abandura no kongera ubukangurambaga bwo kwirinda. Iyi nkunga yongeye gutangwa izafasha gukomeza iyi gahunda.

Gen Muhoozi Kainerugaba yagize ati:
“Ndagira ngo nshimire Perezida @realDonaldTrump n’ubutegetsi bwe kuba bafashe icyemezo cyo kuba ku ruhande rw’amateka no gufasha abaturage bacu!”
Ambasaderi William Popp, uhagarariye Amerika muri Uganda, yagize ati:
“Dufite umubano ukomeye n’Uganda, kandi tuzakomeza gufatanya mu gukemura ibibazo bireba ubuzima rusange.”


Uganda na Amerika bifitanye umubano umaze imyaka myinshi, ugaragarira cyane mu bufatanye mu bya dipolomasi, umutekano, ubukungu, ubuzima, n’umuco.
1. Amateka y’Ubufatanye
Guhera mu 1962, ubwo Uganda yabonaga ubwigenge, Amerika yagiye itanga inkunga mu bice bitandukanye by’ubukungu n’iterambere. Inkunga ya PEPFAR (President’s Emergency Plan for AIDS Relief) ni imwe mu zatanzwe mu rwego rwo guhangana na VIH/SIDA muri Uganda.
2. Ibibazo byagiye bituma umubano ujegajega
Mu bihe bitandukanye, Amerika yagiye igaragaza impungenge ku miyoborere ya Uganda, by’umwihariko ku bijyanye n’uburenganzira bwa muntu n’amatora. Ibi byatumye rimwe na rimwe inkunga ihagarikwa cyangwa igabanywa.
Kuba Leta Zunze Ubumwe za Amerika zongeye gutanga inkunga ya HIV/AIDS ku Kigo cya JCRC ni intambwe ikomeye mu gufasha Uganda mu rugamba rwo guhangana na SIDA. Iki cyemezo cyashimishije abayobozi ba Uganda barimo Gen Muhoozi Kainerugaba, Ambasaderi Adonia Ayebare, ndetse n’Abanyamerika bagira uruhare muri iyi gahunda.
Kubera ko inkunga nk’izi zifasha ibihugu bikennye mu guhangana n’indwara zugarije abaturage, ni ingenzi ko ubufatanye bwa Uganda na Amerika bukomeza kugenderwa ku mahame y’ubufatanye, kubahana no gukomeza kuganira ku ngingo zitandukanye zireba impande zombi.
Iki cyemezo kigaragaza ko ububanyi n’amahanga bushobora kugira uruhare rukomeye mu iterambere ry’ubuzima bw’abaturage. Afurika ikwiye gukomeza gushakira ibisubizo byayo imbere, ariko na none ikagira ubufatanye n’amahanga mu rwego rwo gukomeza kubona ubufasha mu nzego nk’ubuzima.
“Niba dushaka kubona Afurika ifite iterambere rirambye, ni ngombwa ko ibihugu byongera kwishyira hamwe, bigakorana neza n’abafatanyabikorwa mpuzamahanga mu guteza imbere ubuzima, uburezi, n’ubukungu.”