Ku itariki ya 27 Gashyantare 2025, Perezida wa Leta Zunze Ubumwe za Amerika, Donald Trump, yatangaje icyemezo gikomeye cyo guhagarika burundu inkunga ya USAID ku mishinga itandukanye muri Afurika y’Epfo. Ibi byagize ingaruka ku miryango igera ku 10,000 yari isanzwe iterwa inkunga na USAID, harimo n’iyakoraga muri Afurika y’Epfo.
Impamvu z’Icyemezo cya Perezida Trump
Perezida Trump yavuze ko iki cyemezo kigamije kugabanya ingano y’inkunga Amerika itanga mu mahanga, ashingiye ku ngingo y’uko zimwe muri izo nkunga zidahuza n’inyungu z’igihugu cye. Yagize ati: “Turashaka ko amafaranga y’Abanyamerika akoreshwa mu nyungu zabo bwite aho kujya mu mishinga itagira umumaro ku gihugu cyacu.”
Ingaruka ku Mishinga yo muri Afurika y’Epfo
Muri Afurika y’Epfo, iyi nkunga yahagaritswe yari ifite uruhare runini mu bikorwa bitandukanye birimo ubuzima, uburezi, n’iterambere ry’ubukungu. By’umwihariko, gahunda z’ubuvuzi zafashaga abarwayi ba SIDA kubona imiti y’ingenzi zagizweho ingaruka zikomeye. Abantu benshi bari bategereje iyi nkunga kugira ngo babone serivisi z’ubuzima, none ubu bakaba bari mu bwigunge.
Ibyatangajwe n’Ubutegetsi bwa Afurika y’Epfo
Minisitiri w’Ububanyi n’Amahanga wa Afurika y’Epfo, Ronald Lamola, yamaganye iki cyemezo cya Perezida Trump, avuga ko kidashingiye ku kuri kandi ko kizira amateka y’igihugu cye cyanyuze mu bihe bikomeye by’ivangura n’ubukoloni. Yagize ati: “Iki cyemezo kirerekana kudaha agaciro amateka yacu no kwirengagiza intambwe tumaze gutera mu kwiyubaka.”
Ingaruka ku Baturage n’Imiryango Itari iya Leta
Imiryango itari iya leta (NGOs) yakoreraga muri Afurika y’Epfo ivuga ko guhagarika iyi nkunga bizagira ingaruka zikomeye ku bikorwa byabo, cyane cyane mu bijyanye no kurwanya indwara zandura nka SIDA, igituntu, na malariya. Bavuga ko ibikorwa byinshi bishobora guhagarara, bikaba byashyira ubuzima bw’abantu benshi mu kaga.
Icyifuzo cyo Kwakira Abahinzi b’Abazungu muri Amerika
Mu itangazo ryashyizwe ahagaragara na Perezidansi ya Amerika, havuzwe ko hateganywa gahunda yo kwakira nk’impunzi abahinzi b’Abazungu bo muri Afurika y’Epfo hamwe n’imiryango yabo. Ibi bije nyuma y’uko Perezida Trump avuze ko ubutegetsi bwa Afurika y’Epfo bukora ibikorwa byo kwambura ubutaka abaturage bamwe no kubafata nabi. Icyakora, ubutegetsi bwa Afurika y’Epfo bwamaganye ibi birego, buvuga ko ari uguharabika igihugu.
Icyerekezo cy’Imibanire Hagati ya Amerika na Afurika y’Epfo
Abasesenguzi mu bya politiki mpuzamahanga bavuga ko iki cyemezo gishobora gukongeza umwuka mubi mu mubano usanzwe uri hagati ya Amerika na Afurika y’Epfo. Bavuga ko hakenewe ibiganiro byimbitse hagati y’ibihugu byombi kugira ngo hashakwe umuti w’iki kibazo kidindiza iterambere n’imibanire myiza.
Icyo Abaturage Batekereza
Abaturage batandukanye ba Afurika y’Epfo bagaragaje impungenge zabo kuri iki cyemezo, bavuga ko gishobora kugira ingaruka mbi ku mibereho yabo ya buri munsi. Umwe mu baturage yagize ati: “Twari dusanzwe dufashwa mu bijyanye n’ubuzima n’uburezi, none ubu ntitwizeye uko ejo hazaza hazaba hameze.”
Icyifuzo ku Muryango Mpuzamahanga
Imiryango mpuzamahanga ishinzwe iterambere irasabwa kugira icyo ikora kugira ngo ifashe abaturage ba Afurika y’Epfo muri ibi bihe bikomeye. Hari icyizere ko ibindi bihugu n’imiryango mpuzamahanga bizongera inkunga zabyo kugira ngo huzuzwe icyuho cyatewe no guhagarika inkunga ya USAID.
Guhagarika inkunga ya USAID muri Afurika y’Epfo ni icyemezo gifite ingaruka zikomeye ku mishinga itandukanye y’iterambere, cyane cyane mu bijyanye n’ubuzima n’uburezi. Hakenewe ubufatanye bw’inzego zitandukanye kugira ngo hishakishwe ibisubizo byafasha abaturage gukomeza kubona serivisi z’ibanze z’ubuzima n’uburezi, ndetse no gukomeza inzira y’iterambere rirambye.
