Minisitiri w’ububanyi n’amahanga wa Turkiya yemeje ko Fethullah Gulen, umunyamadini wa Turukiya ushinjwa kuba yarateguye umugambi wo gushaka guhirika ubutegetsi mu mwaka wa 2016, yapfuye afite imyaka 83.
Amakuru aturuka mu bitangazamakuru byo muri Turukiya avuga ko uyu mupadiri wari utuye mu buhungiro muri Amerika, yapfuye nyuma yo kujyanwa mu bitaro bya Pennsylvania.
Rimwe na rimwe, Gulen yavuzwe nk’umuntu wa kabiri ukomeye muri Turukiya, yari umuyobozi w’umwuka mu mutwe wa Gulen, umuryango wa kisilamu ukomeye ufite abayoboke muri Turukiya ndetse no ku Isi hose.
Perezida wa Turkiya, Recep Tayyip Erdogan, yashinje umutwe wa Gulen kuba wagerageje guhirika ubutegetsi mu mwaka wa 2016, ibyo Gulen yabihakanye yivuye inyuma.
Minisitiri w’ububanyi n’amahanga, Hakan Fidan, mu kiganiro yagiranye n’abanyamakuru i Ankara, yavuze ko amakuru y’ubutasi yemeje urupfu rwa Gulen, bivugwa ko yari umuyobozi w’umutwe w’iterabwoba.
Gulen avuga ko urubyiruko rwo muri Turukiya rwateje ibi bibazo byose muri Turukiya. Hizmet yahoze ari umufasha wa Erdogan, perezida wa Turukiya we niwe wahinduye uyu mutwe mu mwaka wa 2013, yiyemeza ko uzahagarika amashuri amagana kandi ukuraho guverinoma y’Abanyagleniste.
Abapolisi bafatanije na Gulen bashinjwaga kugaba ibitero ku bafatanyabikorwa ba Erdogan, kandi guverinoma ya Turukiya yatangaje ko Hizmet ari umutwe w’iterabwoba.
Nyuma y’amezi abiri, umutwe w’ingabo za Turukiya wagerageje guhirika Erdogan. Yavuze ko intego yayo ari ukurinda demokarasi perezida w’igitugu wa Turukiya.
Mu ijoro ry’urugomo, televiziyo zagabweho igitero n’abasirikare, urusaku rwumvikanye i Istanbul na Ankara, abigaragambyaga bararashwe maze inteko nshingamategeko n’inyubako za perezida ziraraswa.
Ariko ihirikwa ry’ubutegetsi ryananiwe kubona inkunga y’abaturage cyangwa igisirikare kinini ndetse n’umutwe w’ingabo uyoboye byabaye ngombwa ko utanga tanga. Guverinoma yashinje Gulen, ariko ahakana ibivugwa kandi yamagana ihirikwa ry’ubutegetsi.
Ibihumbi n’ibihumbi bya’abaturage byafashwe iryo joro harimo abagabo, abagore, n’abana muri rusange. Icyo gihe, Gulen yari asanzwe aba mu buhungiro aho yimukiye muri Amerika mu mwaka wa 1999.
Turkiya yasabye koherezwa kwe kugira ngo aburanishwe ariko Amerika yavuze ko agomba kubanza kubona ibimenyetso byerekana neza uruhare rwe muri coup d’etat. Yagumye muri Amerika icyo gihe cyose kugeza apfuye.
Uyu mupadiri byagaragaye ko bitoroshye kumuganiriza mu kiganiro cyose yakoraga maze abaza ibibazo uwo azatora mu matora ateganijwe muri Turukiya. Ati: “Niba nagira icyo mbwira abantu nshobora kuvuga ko abantu bagomba gutora abubaha demokarasi kugendera ku mategek babana neza n’abantu.