Muri Leta Zunze Ubumwe za Amerika, umushinga w’itegeko ugamije gukumira ifungwa rya guverinoma washyigikiwe na Donald Trump, wemejwe n’Inteko Ishinga Amategeko, nubwo habayeho kutumvikana gukomeye hagati y’abagize Kongere.
Uyu mushinga w’itegeko wari utegerejwe cyane kuko ifungwa rya guverinoma ryashoboraga kugira ingaruka zikomeye ku bukungu bw’igihugu, imikorere y’inzego za leta, ndetse no ku buzima bw’abaturage b’Amerika.
Ese uyu mushinga uzatanga ibisubizo birambye? Ese ni iki cyateye impaka zikomeye hagati y’abadepite?
Ifungwa rya guverinoma (government shutdown) ribaho iyo Inteko Ishinga Amategeko idashoboye kwemeza itegeko rigena ingengo y’imari mbere y’igihe ntarengwa. Iyo habayeho kudahuza, leta isesa amasezerano yo gukomeza gutanga serivisi zimwe na zimwe, bigatera ibibazo bikomeye ku baturage n’abakozi ba leta.
Muri iyi minsi, intambara y’ubutegetsi hagati y’ishyaka ry’Abarepubulikani n’Abademokarate yatumye ibyago byo gufunga guverinoma byiyongera. Donald Trump, wahoze ari Perezida w’Amerika, yateye inkunga uyu mushinga w’itegeko kugira ngo habeho kwirinda ifungwa rya leta.
Uyu mushinga w’itegeko ntiwemejwe mu bwumvikane busesuye. Hari impamvu nyinshi zateje impaka, zirimo:
- Kwivumbagatanya kw’Abadepite b’Ibikabyo mu Burepubulikani
- Bamwe mu bagize ishyaka ry’Abarepubulikani ntibashakaga ko leta ikomeza gukoresha amafaranga menshi.
- Hari abashyigikiye kugabanya cyane ingengo y’imari, cyane cyane mu bikorwa bishingiye ku gufasha abaturage no ku mahanga.
- Ukutumvikana ku Ngengo y’Imari y’Igisirikare
- Bamwe mu Badepite barwanya amafaranga menshi agenerwa igisirikare cy’Amerika.
- Abandi bavuga ko iki ari igice cy’ingenzi kigomba kwitabwaho cyane kubera umutekano w’igihugu.
- Trump n’Ishyaka ry’Abademokarate
- Trump yashyigikiye uyu mushinga kuko yumvaga ko ari wo muti w’igihe gito wo kwirinda ifungwa rya leta.
- Abademokarate nabo bemeye kuwemeza kuko bawubonaga nk’uburyo bwo gukomeza gutanga serivisi za leta.
- Ibibazo mu Mishyikirano yo Kurangiza Iki Kibazo Burundu
- Bamwe bavuga ko uyu mushinga ari igisubizo cy’igihe gito, kandi ko hatagize igikorwa, ikibazo cyo gufunga leta gishobora kongera kugaruka vuba.
Uyu mushinga w’itegeko wagejejwe imbere y’Inteko Ishinga Amategeko ugamije gukomeza gutanga amafaranga yo gukoresha mu nzego za leta kugeza ku wa 30 Kamena 2025.
- Amatora yabaye mu buryo bukomeye, kuko bamwe mu Badepite b’Abarepubulikani bari batarifuza kuwushyigikira.
- Nyuma y’ibiganiro birebire, uyu mushinga wemejwe ku majwi menshi aho abadepite 314 bawutoye, mu gihe 117 bawamaganye.
Nyuma yo kwemezwa na Kongere, uyu mushinga w’itegeko washyikirijwe Senat kugira ngo nayo iwemeze, mbere y’uko Perezida awushyiraho umukono.
Uyu mushinga ufite akamaro kanini mu mibereho y’abaturage b’Amerika kuko:
- Wirinda Ifungwa rya Guverinoma
- Leta ikomeza gutanga serivisi zose zirimo ubuvuzi, uburezi, umutekano, n’ibindi.
- Abakozi ba leta ntibazagira ibibazo by’ubukene kubera kudahabwa imishahara.
- Ubukungu bw’Igihugu Buguma Bumeze Neza
- Ifungwa rya leta ryari kugira ingaruka mbi ku isoko ry’imigabane no ku bukungu muri rusange.
- Kuba uyu mushinga wemejwe bitanga icyizere ku bashoramari n’abaturage.
- Umubano w’Ishyaka ry’Abarepubulikani na Trump Urakomera
- Trump yagaragaje ko afite imbaraga mu ishyaka rye, kuko yagize uruhare runini mu kwemeza uyu mushinga.
- Abamushyigikiye babonye ko agifite ijambo rikomeye muri politiki ya Amerika.
Ubushakashatsi bwagaragaje ko:
- 60% by’abaturage bashyigikiye uyu mushinga kuko bawubona nk’uburyo bwiza bwo gukomeza imikorere ya leta.
- 30% batemera uyu mushinga, bavuga ko ingengo y’imari yagombye kugabanywa cyane.
- 10% nta mwanzuro bafite kuri iki kibazo.
Nubwo uyu mushinga wemejwe, hari ingaruka ushobora kugira ku bukungu na politiki bw’Amerika:
- Ushobora Kuzamura Imyenda ya Leta
- Kuba leta ikomeza gukoresha amafaranga menshi bishobora gutuma umwenda w’igihugu ukomeza kwiyongera.
- Trump Agize Indi Ntambwe mu Matora ya 2024
- Kuba Trump ari we washyigikiye uyu mushinga bishobora kongera imbaraga ze mu matora y’Umukuru w’Igihugu ateganyijwe.
- Bishobora Guteza Impaka mu Nteko mu Bihe Bizaza
- Abarepubulikani batavuga rumwe kuri uyu mushinga bashobora kuzongera gushyira igitutu kuri leta mu gihe kiri imbere.
Icyemezo cyo kwemeza uyu mushinga w’itegeko ni intambwe ikomeye mu gukomeza imikorere ya leta ya Amerika, by’umwihariko mu kwirinda ifungwa ryayo ryari kugira ingaruka mbi ku bukungu n’imibereho y’abaturage.
Nubwo uyu mushinga uri gufasha leta gukomeza ibikorwa byayo, haracyari impaka ku hazaza h’ubukungu bwa Amerika, cyane cyane kubera imyenda leta igenda yiyongeraho.
Ese uyu mushinga uzaba igisubizo kirambye? Cyangwa uzaba intandaro y’impaka nshya mu bihe biri imbere? Ibi ni ibizagaragara mu minsi iri imbere.
